Fr

TECH

Gezocht: Minister van AI, door Fons Van Dyck (ThinkBBDO)

Woensdag 26 Juni 2024

Gezocht: Minister van AI, door Fons Van Dyck (ThinkBBDO)

De opmars van kunstmatige intelligentie (AI) brengt aanzienlijke risico's met zich mee voor de werkgelegenheid en het vergroot de inkomensongelijkheid in de wereld. Dat leert een recent rapport van het gerenommeerde Internationaal Monetair Fonds (IMF). Aanbevolen literatuur voor wie aan tafel zit om de volgende regeringen van ons land te gaan vormen. En voor een toekomstige minister van AI.
 
AI zal de arbeidsproductiviteit verhogen en de dienstverlening in vele gevallen verbeteren. Maar AI zal straks evenzeer de arbeidsmarkten wereldwijd door elkaar schudden. De impact zal naar verwachting het grootst zijn in geavanceerde economieën, waar ongeveer 60 procent van de banen getroffen kan worden, vooral die met routinetaken.

Zoals ik eerder in mijn boek ‘De toekomst is terug’ aangaf, merkt ook het IMF op dat eerdere automatiseringsgolven voornamelijk handenarbeiders in de industrie troffen (‘blue collars’). De impact van zgn. generatieve AI (waaronder Chat GPT) zal vooral veel hooggeschoolde banen van kenniswerkers op de helling zetten. Om het wat plastischer voor te stellen: iedereen die vandaag met een beeldscherm werkt, ziet vandaag en zeker morgen zijn of haar werk ernstig veranderen, banenverlies incluis. 
 
En zal ook grote gevolgen hebben voor de inkomensverdeling. Volgens het IMF zal de opmars van AI de inkomens- en vermogensongelijkheid zowel binnen als tussen landen kan doen stijgen. Werknemers die AI kunnen benutten, kunnen een toename van de productiviteit en hun lonen zien, terwijl degenen die zich niet kunnen aanpassen achter kunnen blijven. Bovendien zullen hoogbetaalde werknemers en aandeelhouders  onevenredig profiteren van de AI-vooruitgang, wat de maatschappelijke en economische ongelijkheid verder zal vergroten. Denk aan de zgn. Magnificent Seven, waaronder Nvidia, Microsoft, Alphabet, Apple, e.a. die sinds ruim een jaar het mooie weer maken op de aandelenbeurzen. En die bovendien een ongeziene 'brain drain' van talent naar de VS in gang hebben gezet.
 
Om deze risico's te beperken, stelt het IMF voor dat beleidsmakers uitgebreide sociale vangnetten implementeren (zoals uitbreiding van werkloosheidsverzekeringen), investeren in herscholingsprogramma's en levenslange opleidingen voor werknemers. Het overheidsbeleid moet op de korte termijn inspelen op het heractiveren of omscholen van ontslagen werknemers. Op de langere termijn moeten de vaardigheden en competenties van werknemers fundamenteel herzien worden. AI is immers geen grillige modetrend, maar grijpt strutureel in op de manier waarop we leven en werken.
 
Wat wellicht velen zal verbazen, is dat het IMF ook een pleidooi houdt voor een belasting op kapitaalinkomsten om de stijgende inkomensongelijkheid tegen te gaan, in het bijzonder in de vennootschapsbelasting. De opmars van AI zal immers zorgen voor enorme productiviteitswinsten, grotere overwinsten en meer vermogenswinsten. Maatregelen zijn nodig, zo argumenteert het IMF, om zowel de sociale bescherming van ontslagen werknemers als het onderwijs van de toekomst te financieren. Belangrijk: het IMF is geen voorstander van een zgn. robottentaks, omdat die investeringen zou afremmen. Het is in het licht van de vergrijzing van de bevolking cruciaal om te blijven investeren in innovaties in AI in bijvoorbeeld de geneeskunde en de gezondheidszorg.
 
 De conclusie is duidelijk: alhoewel AI grote mogelijkheden biedt voor economische groei en productiviteitsverbeteringen binnen ondernemingen, brengt het ook belangrijke uitdagingen met zich mee, in het bijzonder het verlies aan banen en de toenemende inkomensongelijkheid. Inclusieve beleidsmaatregelen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de voordelen van AI breed maatschappelijk worden gedeeld en bestaande ongelijkheden niet verergeren. De aanbevelingen van het IMF benadrukken een evenwichtige aanpak: AI benutten voor productiviteitsverbeteringen terwijl beleidsmaatregelen worden geïmplementeerd om ervoor te zorgen dat de gemaakte overwinsten eerlijk worden verdeeld. 
 
Een pro-actief en toekomstgericht beleid van de overheid is dringend nodig. Hopelijk nemen de partijen die vandaag in ons land onderhandelen over de vorming van nieuwe regeringen de aanbevelingen van het IMF ter harte. Het gaat immers om onze individuele én collectieve toekomst, op korte en lange termijn. Wie wordt de eerste minister van AI?
 
Het integrale rapport van het IMF is raadpleegbaar via de website van het IMF, of deze link

Archief / TECH