Fr

MEDIA

Radio in tijden van crisis: de analyse van de regies

Maandag 20 April 2020

Radio in tijden van crisis: de analyse van de regies

Traditioneel wordt radio beschouwd als een betrouwbare, meegaande gezel voor zowel luisteraars als adverteerders. Slaagt het medium erin die reputatie waar te maken, nu we met z'n allen de klok rond op zoek zijn naar nieuws en entertainment? 's Lands grootste regies doen alvast hun uiterste best om het reactieve antwoord van hun zenders op deze ongeziene crisis op een betekenisvolle manier uit te spelen.

Sinds het begin van de coronacrisis zagen internet en televisie hun bereik spectaculair toenemen, zoals blijkt uit de bereikstudies die het CIM voert voor beide media. De kans is groot dat ook de radio kan rekenen op een soortgelijke evolutie, maar we beschikken helaas niet over exhaustieve cijfers om deze veronderstelling te staven.
Voor FM- en DAB+-radio zullen immers geen gegevens over de coronaperiode kunnen verschijnen, aangezien de RAM-metingen tijdens de lockdown moesten worden onderbroken. Sandrine Penninckx (marketing & communication director, RMB): "De field van GfK die grotendeels (70%) gebaseerd is op face-to-face rekrutering, is onderbroken sinds 16 maart. Op 21 april verschijnen er weliswaar cijfers voor de periode november 2019-februari 2020. Maar de publicatie van juni zal niet plaatsvinden, aangezien ze gebaseerd is op de vier eerste maanden van het jaar."
Denis Masquelier (algemeen directeur, IP Belgium) relativeert: "Dat impliceert dat de regies het gedurende iets langere tijd met dezelfde cijfers zullen moeten doen. De individuele golven zijn vooral belangrijk voor de zenders om hun roosters te evalueren. Misschien biedt deze onderbreking de gelegenheid om bepaalde elementen van de studie onder de loep te nemen, ook al lijkt methodologische stabiliteit ons om voor de hand liggende redenen verkieslijk."

Younger & longer
Om de vinger toch aan de pols te houden peilde de VRT tussen 20 en 24 maart bij 1378 Vlamingen (15+) naar hun radioconsumptie. Daaruit bleek dat 25% van de Vlamingen aangeeft meer naar de radio te luisteren dan voor de corona-crisis. "De stijging spreidt zich mooi over mannen (24%) en vrouwen (26%) en we zien ze ook binnen alle opleidingscategorieën, met de sterkste toenames bij de hoger opgeleiden", aldus Saskia Schatteman (CEO, VAR). "Bovendien heeft de coronacrisis een sterkere positieve impact op het luistergedrag van jonge leeftijdscategorieën (15-44 jaar), voor wie door de quarantaine het dagritme en de context het sterkst zijn veranderd." Volgens de peiling luistert gemiddeld een derde van deze leeftijdsgroep meer naar de radio dan voor de coronacrisis.

De online luistercijfers wijzen alvast op een sterke toename van het aantal digitale luistersessies. "Op onze eigen platformen hebben we sinds het begin van de lockdown een stijging van 31% unieke online luisteraars vastgesteld", aldus An Caers (directeur radio, DPG Media). "De toename is sterkst tussen 11u en 17u (boven de +40%). Waar de piek in online luisteren zich vroeger rond 10u manifesteerde en daarna afnam, is die er nu van 10u tot 16u (plateau doorheen de dag)." VRT merkt dezelfde tendens met pieken tot +50% voor Radio 2.
"Bij dit toegenomen bereik moeten we nog de radioconsumptie via de televisie voegen", aldus Denis Masquelier. "Nu het aantal verplaatsingen met de auto afneemt en mensen meer thuis zitten, vertegenwoordigt dat een niet te verwaarlozen volume. Daarmee zouden we nieuwe luisteraars kunnen bekoren en nieuwe luistergewoonten aankweken die ook na de crisis zullen blijven hangen."
Ook het online herbeluisteren van programma's en podcasts neemt naar verluidt toe, net zoals het aandeel van de mobiele consumptie, vooral via de smartphone, wat blijkt het de sterke stijging in het aantal downloads van de apps van de verschillende radionetten sinds het begin van de crisis, een evolutie die wellicht samenhangt met het grotere aantal jongere luisteraars.

Let me entertain (and connect and inform) you
Naast zijn voor de hand liggende rol als betrouwbare informatiebron zijn er nog andere factoren die dit toegenomen succes van de radio verklaren. Sandrine Penninckx: "Radio is overal toegankelijk, op alle platformen en alle devices. Het is een medium dat zijn luisteraars begeleidt en gezelschap houdt: het brengt informatie, ontspanning en verzet je gedachten. En de vele beschikbare formaten in ons land zorgt ervoor dat de consumenten allemaal aan hun trekken komen." Saskia Schatteman beaamt: "In deze tijden merk je dat 'radio, mijn vriend' een adagium is dat meer dan ooit een realiteit is. Radio speelt dus volop zijn rol om enerzijds te informeren en te duiden, maar ook een platform te zijn voor solidaire en hoopvolle verhalen." Die rol leidt tot een stroom hartverwarmende reacties van luisteraars.
An Caers bevestigt: "De Vlaming in die thuis in z'n kot voelt zich verbonden door wat al onze merken hem aanreiken. Radio heeft vandaag een nog grotere relevantie: het is de vertrouwde compagnon, de vaste waarde, de entertainer, de verbinder in deze verwarrende tijden."
Bovendien kan het medium zich dankzij zijn spreekwoordelijke flexibiliteit heel makkelijk aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Door zijn programmaroosters aan te passen, presentatoren van thuis uit te laten uitzenden, solidariteitsacties op te zetten én de lokale artiesten - die vanwege de lockdown maatregelen opeens hun live podium en broodwinning kwijt zijn - te ondersteunen, door met #playlocal de lokale muziekindustrie te ondersteunen en zelfs een heuse digitale 'Best of Belgium' zender zoals Joe Best of Belgium in het leven te roepen die te beluisteren is via het internet en DAB+.

"Deze redactionele souplesse en wendbaarheid maken het mogelijk om heel snel nieuwe formaten toe te voegen die precies beantwoorden aan de verwachtingen van de Belgen die thuis in lockdown zitten", besluit Denis Masquelier.

Money, money, money
Helaas vertaalt die veelzijdige flexibiliteit zich momenteel niet in de reclamebestedingen. Sandrine Penninckx: "De radio voelde als eerste de impact van de economische en gezondheidscrisis die we nu doormaken. Als activerend medium bij uitstek kregen de meeste radiocampagnes die in maart en april gepland waren, onmiddellijk te lijden onder de sluiting van de winkels. De nationale markt bleef nog relatief gespaard, maar de regionale en lokale adverteerders krijgen het veel harder te verduren."

Dat betekent geenszins dat de radio bij de pakken blijft zitten. Bovenop de specifieke maatregelen die de respectieve regies treffen, gaande van extra mediaruimte tot flexibele voorwaarden inzake verschuivingen en campagnetransfers, treft ook de sector maatregelen. Zo biedt Via, de sectorvereniging van de audiovisuele media, retailers gratis 5 sec. tag-on spots aan om hun online webshops te promoten. Daarnaast plaatsen de zenders ook gratis 10 sec. spots die oproepen om bij lokale winkeliers te kopen om zo de lokale bedrijven een hart onder de riem te geven. Saskia Schatteman: "Bovendien staan we de adverteerders met raad en daad bij om een weg te vinden doorheen deze crisis en raden we hen aan om in tijden van crisis te blijven communiceren. Niet alleen met woorden, maar ook met daden." An Caers beaamt: "Creatief zetten we alle zeilen bij om de adverteerders die nu investeren bij te staan met relevantie invalshoeken."

Om de kracht van radio in de kijker te zetten pakken DPG, VRT en Mediahuis op 21 april trouwens uit met een gezamenlijke spot die te zien zal zijn op Eén en alle DPG-zenders. Het idée? Op de tonen van de toepasselijke song 'Stuck in the middle with you' radiopresentatoren van alle zenders filmen terwijl ze thuis radiomaken, met de boodschap dat het leven er even anders uitziet, maar dat het met elke dag meer dan vier miljoen luisteraars samen even goed kan klinken, via de ether uiteraard, maar ook via DAB+, Radioplayer, website en de apps.
Future's bright?
Hoe het zal gaan als de lockdown eenmaal voorbij is, lijkt niemand zeker te weten. "We vermoeden dat eens de coronamaatregelen worden afgebouwd en de winkels terug opengaan de reclamemarkt zal heropleven. Wij denken dat radio als medium hier een sterke rol kan spelen. Wij denken dat adverteerders ons kennen als een medium dat snel impact realiseert", aldus Saskia Schatteman.
"Sommige adverteerders zullen specifiek op zoek gaan naar traffic naar hun winkels om het geleden inkomensverlies zo snel mogelijk in te halen. Ook hier kan radio als sterk traffic genererende medium een belangrijke rol spelen."

Denis Masquelier mikt ook op het gebruiksgemak en de reactiviteit van het medium, in vergelijking tot andere: "Radio zal zonder enige twijfel een belangrijke rol spelen in het herstel, dankzij zijn wendbaarheid en de beperkte productiekosten waardoor het heel kort op de bal kan spelen."

Penninckx wijst op het belang van de overheidssteun: "Voor die herstelperiode is het absoluut noodzakelijk dat de overheid steunmaatregelen treft en dat die de lokale media en economie bevoordelen. Dat is geen protectionisme, maar een kwestie van 's lands economie gezond te houden. De kans is groot dat alle landen hetzelfde gaan doen. Het staat vast dat een volledige economische sector - die van de communicatie (media en reclame in ruime zin) geraakt is en dat er wellicht slachtoffers zullen vallen."

Overigens zal deze crisis wellicht ook ons luistergedrag definitief veranderen. An Caers besluit: "We denken dat er een snellere shift naar het online luisteren zal volgen, nu meer mensen en vooral ook jongeren (18-34j) het digitale radioluisteren hebben ontdekt. Dit kan en zal volgens ons ook na de corona crisis doorzinderen. Lokale, sterke merken hebben zich zeer relevant getoond deze tijden en zullen daar in postcorona tijden mogelijks de vruchten van plukken."

Verder wijst ze op de nieuw ontdekte mogelijkheden die uit deze crisis zijn ontstaan: "We hebben ons creatief talent en tal van nieuwe content ideeën ontdekt die heel wat zekerheden op losse schroeven zetten en innovatie mogelijk maken. Van nieuwe podcast ideeën en ongeziene interacties met de luisteraars tot de vraag of je altijd in een studio moet staan om radio te maken."

Archief / MEDIA