Fr

BLUE

Consumeren zonder te bezitten: kan dat? Zo werkt de functionaliteitseconomie, door Sabrina Bulteau (Sench)

Donderdag 31 Oktober 2024

Consumeren zonder te bezitten: kan dat? Zo werkt de functionaliteitseconomie, door Sabrina Bulteau (Sench)

Wat als bezit niet langer synoniem staat met vrijheid, maar eerder een rem is op innovatie en duurzaamheid? In een wereld in volle ecologische transitie biedt het economische model van de functionaliteitseconomie (of Product as a Service - PaaS) een aantrekkelijk alternatief: je kunt gebruikmaken van alles, zonder iets te bezitten. Een gedurfde visie, ondersteund door bedrijven zoals Décathlon en diens ‘We Play Circular’ project, of Live Light, een spin-off van Ethnicraft, een lokaal eco-verantwoord meubelmerk. Ze herdefinieert de fundamenten van onze verhouding tot consumptie.

Functionaliteitseconomie, wat is dat? 

De functionaliteitseconomie is gebaseerd op een eenvoudig maar krachtig idee: in plaats van producten te verkopen, bieden bedrijven ‘op gebruik gebaseerde diensten’ aan. In plaats van een hoop voorwerpen of dingen te verkopen die uiteindelijk in een hoekje belanden of weggegooid worden, bieden ze oplossingen die toegang verlenen tot het gebruik ervan.

Je bent dus niet langer eigenaar van een auto, maar betaalt voor een mobiliteitsdienst; je bent niet langer eigenaar van een boormachine, maar huurt het gereedschap dat je nodig hebt voor een paar uur. Binnen dit model verschuift de waarde van eigendom naar gebruik en wordt de toegang tot diensten een belangrijke hefboom om de ecologische voetafdruk te verkleinen. Tegelijk helpt het om de rentabiliteit van bedrijven te optimaliseren.

Waarom is dit een model met toekomst?

In een economie die nog steeds grotendeels gedomineerd wordt door geprogrammeerde veroudering, betekent eigendom vaak dat je op den duur te veel hebt en dus verspilt. Volgens sommige onderzoeken wordt een privéauto gemiddeld 92% van de tijd niet gebruikt. Voor een boormachine is dat amper twaalf minuten. We dragen allemaal slechts een fractie van de kleren die we bezitten.

Het functionaliteitsmodel richt zich op de maximalisatie van het gebruik van goederen, de optimalisatie van hun levensduur en de minimalisatie van hun negatieve impact op het milieu.

Van functionaliteit naar regeneratie: een systemische verandering

De functionaliteitseconomie is een model met positieve impact dat weliswaar veeleisend is. Niet alleen is het een manier om producten toegankelijker te maken, het helpt bedrijven ook om grondig te transformeren. Het model moedigt ons aan om na te denken over productontwerp, met kenmerken als kwaliteit, robuustheid, repareerbaarheid en modulariteit. Het effent het pad voor een regeneratieve economie, waar de netto positieve impact een centrale doelstelling wordt.

Aldus nemen bedrijven geen genoegen meer met de beperking van de schade, maar zetten zich in voor het regenereren van ecosystemen en het herstellen van wat beschadigd is.
 
De uitdaging: de mentaliteit veranderen en verlangen wekken

Ondanks de duidelijke voordelen op het gebied van kosten en milieu-impact, blijft het een uitdaging om dit model op grote schaal ingeburgerd te krijgen. De overgang moet aantrekkelijk gemaakt worden door te werken aan de duurzaamheid van producten en oplossingen te bieden die zich aanpassen aan individuele behoeften.

De overgang van bezit naar gebruik vereist de aanpassing van diepgewortelde gewoonten in de denkwijze van consumenten. Hoewel gebruik economisch gezien vaak drie tot zes keer goedkoper is dan aankoop, hangt de aantrekkelijkheid van de dienst af van de kwaliteit van de klantervaring, met name op het gebied van logistiek, flexibiliteit en transparantie.

Het is geen abstract idee

Verschillende bedrijven zijn al begonnen met deze aanpak, met veelbelovende resultaten. Enkele voorbeelden:
Décathlon testte met zijn ‘We Play Circular’ initiatief een abonnement van 25 euro per maand. Het biedt toegang tot 40.000 sportartikelen. Hoewel dit model nog niet geïndustrialiseerd is, belooft het de manier waarop we sportuitrusting consumeren radicaal te veranderen.

De Belgische start-up Live Light, een spin-off van Ethnicraft die gespecialiseerd is in de verhuur van duurzaam meubilair, biedt huuroplossingen op lange termijn. Die bieden klanten toegang tot kwaliteitsmeubilair zonder dat ze het moeten kopen. 

IKEA experimenteert in verschillende landen met meubelverhuur, waarbij klanten zetels, stoelen of zelfs keukens kunnen huren. 

Tot slot heeft Mud Jeans, een pionier op het gebied van duurzame mode, een model bedacht voor de leasing van jeans. In plaats van de broeken te kopen, kunnen klanten ze huren voor 7,50 euro per maand, met de mogelijkheid om ze terug te sturen of te ruilen.

Op 14 november, tijdens de volgende Conscious Talk van Sench, zullen Luc Teerlinck, voormalig hoofd innovatie bij Décathlon, en Prisca d'Oultremont, medeoprichtster van Live Light, concrete resultaten delen over de implementatie van hun functionaliteitseconomiemodellen.

We leren die avond hoe hun benaderingen de ecologische voetafdruk aanzienlijk verkleinen, maar ook hoe ze toegevoegde waarde creëren voor klanten en tegelijk de rentabiliteit van bedrijven garanderen.

Bij wijze van voorsmaakje delen we een alvast een aantal veelbelovende resultaten van het 'We Play Circular'-initiatief waarover Luc Teerlinck komt vertellen en dat gekenmerkt wordt door een rentabiliteit tussen 27% en 52%, veel meer dus dan het gebruikelijke gemiddelde van 6%, en een significante beperking van de ecologische voetafdruk: de CO2-uitstoot ligt 15 tot 32 keer lager, terwijl de rentabilteit wel behouden blijft.

Afspraak op 14 november. Inschrijven kan hier

Archief / BLUE