BLUE

Kunstensector internaliseert klimaatactivisme, door Bart Cattaert (MM)

Vrijdag 28 Juni 2024

Met ‘RE/SISTERS - A Lens on Gender and Ecology’, een tentoonstelling die eerder te zien was in het Londense Barbican, organiseert het FOMU in Antwerpen nog tot 18 augustus, een ambitieuze en gezien de steeds urgentere klimaatcrisis, ook relevante tentoonstelling over kunst in het ecofeminisme. Dat is een stroming ontstaan in de jaren 1970 die het verband legt tussen patriarchale en koloniale machtssystemen en de uitputting en exploitatie van de aarde. Re/Sisters past in een almaar groter aanbod aan ‘eco’ en ‘artivism’ tentoonstellingen in de steden.

Aan de hand van werken (voornamelijk foto’s, video’s en installaties) van ruim 40 vrouwelijke of gender non-conforme kunstenaars onderzoekt deze tentoonstelling de relatie tussen gender en ecologie, en meer bepaald systemische verbanden tussen de onderdrukking van vrouwen, zwarte, trans- en inheemse gemeenschappen, en het verval van onze planeet, en dit vanaf 1969.

“Ecologische vernietiging en racisme zijn twee van de grootste uitdagingen van de eenentwintigste eeuw. Ze zijn ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er is een scherpe kloof tussen wie de klimaatverandering heeft veroorzaakt – en die almaar erger maakt – en wie er lijdt onder de steeds catastrofaler wordende gevolgen ervan”, aldus curatoren Alona Pardo en Shanay Jhaveri van Barbican. Ze beweren dat er een direct verband is tussen de afbraak van de planeet door mannen en de onderdrukking van vrouwen door mannen. Het maakt deel uit van hetzelfde onderdrukkende systeem. En het roept op tot dezelfde soorten verzet.

De thema’s die aan bod komen zijn onder andere de extractie van grondstoffen, naast creatieve daden van protest en activisme, iets wat auteur Silvia Federici de ‘joyful militancy’ van het feminisme noemt. Verder worden er juxtaposities gemaakt tussen ecologische zorg, ‘queerness’ en vloeibaarheid én starre sociale structuren en hiërarchieën.

De tentoonstelling laat zien dat vrouwen en andere onderdrukte gemeenschappen centraal staan in deze strijdtonelen, niet alleen als slachtoffers van onteigening, maar ook als protagonisten van het verzet. Die geselecteerde daden van verzet zijn scherp, visueel interessant en met de juiste dosis artistieke spielerei. Slechts af en toe voelen de getoonde werken te gekunsteld of gedateerd aan.

In het eerste deel van de tentoonstelling wordt de vrouw getoond als essentieel in de strijd voor klimaatrechtvaardigheid en ecologische rechten en in het verzet tegen kapitalisme en uitbuiting. Op de tweede verdieping focussen de curators op kunstenaars die met hun werk verbanden leggen tussen lichaam en natuur, gender en water, feminisme en toegang tot land. Blikvangers zijn ‘Wheatfield’ van Agnes Denes, ‘Eyes and Storm’ van Simryn Gill, ‘Touch Sanitation Performance’ van Mierle Laderman Ukeles, ‘Isis in the Sand’ van Tee A. Corinne en ‘Chipko Tree Huggers of the Himalayas’ van Pamela Singh.

De enige bedenking bij de – visueel moeilijk leesbare – tekst bij de werken is of de kunstenaars en activisten de bijwijlen rigide catalogisering van hun werk wel kunnen smaken. Verder bleven we een beetje op onze honger zitten wat betreft actuele artistieke uitingen van deze stroming en we zagen, ietwat verrassend, geen werk dat zich afspeelde in leeggeroofde Afrikaanse landen zoals de Democratische Republiek Congo. Toch inspireert Re/Sisters door zijn weidse (terug)blik.

In het licht van de tentoonstelling en de groeiende aandacht voor een duurzame werking van museums en tentoonstellingen hield FOMU overigens – noblesse oblige – zijn eigen voetafdruk tegen het licht. Dat uitte zich in de vraag aan bruikleengevers om hun strikte eisen met betrekking tot temperatuur en luchtvochtigheid te verruimen om aldus de energie-uitstoot te kunnen verlagen; het vermijden van intercontinentaal transport door foto’s lokaal te laten afdrukken en in te lijsten; digitale conditiechecks waardoor koeriers niet moesten meereizen; een calculator en monitoringtool tijdens de tentoonstelling voor het berekenen van de CO2-uitstoot en een gift aan een lokale organisatie die zich inzet voor klimaatrechtvaardigheid.

Foto: Pamela Singh, Chipko Tree Huggers of the Himalayas #4, 1994 © Pamela Singh, Courtesy of sepiaEYE

Daily	Freemium access
5 x week	MM e - News
1 x week	MM Brunch
1 x week	MM Tech
10 x year	MM Best of Research
10 x year	MM Blue
4 x year	MM Magazine (digital)

Kunstensector internaliseert klimaatactivisme, door Bart Cattaert (MM)

Archief / BLUE

4M stelt klimaatverstorende investeringen door pensioenfondsen aan de kaak

Een verantwoorde woningbouw: vernieuwen om te regenereren, door Sabrina Bulteau (Sench)

Conventie van Bedrijven voor het Klimaat komt naar België

We, The Hopeful: hoe de wetenschap achter duurzame transitie vertalen naar begrijpelijke en positieve verhalen

Retail slaat handen in elkaar rond Reusable Packaging Coalition

Drie miljard jaar evolutie op aarde in drie minuten

Kiabi viert zijn 'Good Friday' met Make-A-Wish

RMB en JCDecaux onderzoeken greenwashing met GiveActions

Wondr verandert Black Friday in 'Care Friday'

Scope3 neemt Adloox over

WPP en zijn partners lanceren nieuwe editie van Welcome Talent

VIOOH meet CO2-impact

Alain Mayné: "We moeten merken beschouwen als een transitietool"

Diageo: hoe een slim DEI-beleid tot een positieve commerciële impact leidt

Net Credibility Score & Transition Tracker: onmisbare tools voor duurzame verandering

Inclusieve reclame heeft positieve impact op verkoop

Consumeren zonder te bezitten: kan dat? Zo werkt de functionaliteitseconomie, door Sabrina Bulteau (Sench)

Meaningful Brands 2024 belicht meerdere belangrijke trends inzake duurzaamheid

Springbok versterkt besloten club van B Corp-bureaus

Roularta huldigt 'Inspiring Impact' aanbod in

JCDecaux presenteert Eco Design Index

YOLO: leef vandaag, door Fons Van Dyck (Think BBDO)

Ogilvyland: Serious People trolt WPP

UBA en Behaven publiceren gids rond duurzame levensstijl

De media koolstofvrij maken: een noodzakelijke eerste stap... maar het volstaat niet, door Sabrina Bulteau (Sench)

Olivier Bailly (Médor): "Het serendipiteitsidee was tien jaar geleden nog geen propositie, maar is het nu wel"

Polaris-studie - D'Ieteren, golf 3: morgen is al begonnen

Plastic vervuiling: Greenpeace tackelt Dove

Roularta Printing versnelt geleidelijke afschaffing van plastic verpakking voor magazines

Den Haag gaat 'fossiele reclame' verbieden in OOH

Target Victory maakt komaf met stereotypes over para-atleten

Volvo tempert elektrische ambities

Bol doneert onverkoopbare geretourneerde producten aan kringloopwinkels

Dandoy doet een beroep op Sench

AddRetail behaalt B Corp certificering

Orange start MaREthon om te recycleren

Havas verliest B Corp label

Ad Net Zero lanceert Europese Hub, ook in België

Lancering van de eerste Belgium Impact Startup Awards

IPG Mediabrands opent Climate Action Marketplace

De GARM en ANZ presenteren hun Global Media Sustainability Framework

Roularta steunt Lignaverda in Senegal

Hoe RTL Belgium de CSRD-richtlijn aanpakt

Lef als sleutel voor duurzaam succes, door Griet Byl (MM)

Naar een regeneratief businessmodel, door Sabrina Bulteau (Sench)

Bijna 50% van de consumenten verandert eetpatroon voor het milieu

"Gekken die de waanzin voeden: secretaris-generaal van de VN scheert fossiele brandstoffen-industrieën en adverteerders over een kam

De revolutie van de regeneratieve economie: naar een nieuw concept van groei en duurzaamheid, door Sabrina Bulteau (Sench)

Kim Verhaeghen: "Je kunt in het wilde weg dingen doen rond duurzaamheid, maar ze structureren is de echte uitdaging"

Publicis komt met zelfevaluatietool voor communicatie tegen greenwashing

TheGreenShot goes to Hollywood

Europa voert regelgeving in om de productie van groene technologie te stimuleren in

De meeste Europese bedrijven besteden minder dan 25% van hun investeringen aan ecologische initiatieven

Hoe duurzame merken beter promoten: een must read

Nemen we de klimaatwetenschappers wel serieus?, door Wim Vermeulen (Bubka)

CommToZero lanceert Sustainability Academy

TheGreenShot, toekomstige blockbuster van greentech

Artificiële Intelligentie en de Grote Verdwijntruc, door Petra De Roos (ACC)

Over het belang van een #MeToo voor klimaatactie, door Griet Byl (MM)

Flock, pop-up agency met positieve impact

New Talent: Samuel Lepage (student, ESA Saint-Luc Bruxelles)

Mode heeft niets te maken met Patagonia

Gendergelijkheid: Diageo en L'Oréal onderscheiden zich in Equileap-rapport

Forrester legt paradox van verantwoorde consument bloot

Digitale en milieutransities verzoenen, een moderne uitdaging, door Sabrina Bulteau (Sench)

Carrefour opent pop-up voor verkoop tweedehandsspullen

VO Group begint met implementatie van My Impact Tool

Frankrijk bovenaan Good Report 2024

Pauline Héraly (Air): "Onze creatieve en productiepartners zijn echt uitgegroeid tot experts in duurzame creatie en productie"

AI: welke risico's voor klimaatcrisis?

Laveren tussen ESG-labels en -certificeringen: hoe nuttig zijn die?, door Sabrina Bulteau (Sench)

IAB Europe brengt oplossingen om GHG -uitstoot in digitale reclame te schatten in kaart

Mag het eens wat meer zijn?, door Peter Verbiest (Bonka Circus)

Nepcatalogus van Ikea om sluikafval aan te klagen

Orange Belgium verruimt refurbished aanbod

K*kpetitie

Billups en Cedara werken aan duurzaamheidstool voor (D)OOH

Rossel publiceert eerste koolstofvoetadruk